Międzynarodowy Dzień Teatru

Jak w świecie zasypywanym wyczerpującymi doniesieniami medialnymi, symulacjami doświadczeń i upiornymi prognozami możemy wyjść poza powtarzane bez końca liczby, aby doświadczyć świętej nienaruszalności i bezkresu pojedynczego życia, ekosystemu, przyjaźni czy niezwykłej gry światła na niebie? Trwająca od dwóch lat pandemia COVID-19 przytępiła ludzkie zmysły, zredukowała nasze życie, przerwała więzi i wrzuciła nas w koszmarne Ground Zero we własnych mieszkaniach.

Tak wielu ludzi żyje na krawędzi. Jest tak dużo rażącej przemocy – nie do pojęcia lub nie do przewidzenia. Tak wiele uznanych systemów ujawniono jako struktury nieustannego okrucieństwa.

Teatr epickiej wizji, celu, uzdrowienia, naprawy i troski potrzebuje nowych obrzędów. Nie musimy być zabawiani. Potrzebujemy być razem. Musimy dzielić tę samą przestrzeń i musimy kultywować uwspólnotowienie przestrzeni. Potrzebujemy chronionych przestrzeni głębokiego zasłuchania i równości.

Teatr jest stwarzaniem na ziemi przestrzeni równości między ludźmi, równości bogów, roślin, zwierząt, kropli deszczu, łez i odradzania. W Sutrze Girlandowej Budda wymienia dziesięć rodzajów wielkiej cierpliwości w ludzkim życiu. Jedna z najpotężniejszych nazywana jest Cierpliwością w Postrzeganiu Wszystkiego jako Mirażów. Teatr zawsze przedstawiał życie tego świata jako wyobrażenie przypominające miraż, pozwalający nam przenicować ludzkie iluzje, złudzenia, ślepotę i wyparcie z wyzwalającą czytelnością i siłą.

Jesteśmy tak pewni tego, na co patrzymy i tego, jak na to patrzymy, że nie jesteśmy w stanie zobaczyć i odczuć rzeczywistości alternatywnych, nowych możliwości, rozmaitych podejść, niewidocznych relacji i ponadczasowych więzi.

To dla nas czas na głębokie odświeżenie umysłu, zmysłów, wyobraźni, a także naszych historii i naszych przyszłości. Ta praca nie może być wykonywana samotnie i w odosobnieniu. Teatr jest zaproszeniem do wykonania tej pracy wspólnie.

Za tę pracę ogromnie Wam dziękuję.

Peter Sellars

Przełożył Arkadiusz Majewski

O AUTORZE ORĘDZIA

Peter SELLARS (USA) – reżyser operowy, teatralny i festiwalowy.

Peter Sellars, urodzony w Pittsburghu w Pensylwanii (USA), jest reżyserem operowym, teatralnym i festiwalowym, który zyskał międzynarodową sławę dzięki przełomowym i prekursorskim interpretacjom klasyki, popularyzowaniu muzyki XX wieku i współczesnej oraz projektom zespołowych realizowanym z niezwykłym rozmachem kreatywnym i scenicznym we współpracy z wieloma artystami. Jego twórczość unaocznia siłę sztuki jako środka przekazu moralnego i zaangażowania społecznego.

Reżyser wystawiał opery m.in. w Holenderskiej Operze Narodowej, English National Opera, na Festiwalu w Aix-en-Provence, Lyric Opera of Chicago, Opéra National de Paris, Festiwalu w Salzburgu i innych.

Sellars uczestniczył w tworzeniu licznych dzieł we współpracy z kompozytorem Johnem Adamsem, m.in. „Nixon w Chinach”, „Śmierć Klinghoffera”, „El Niño”, „Doctor Atomic”, „Ewangelia według innej Marii” i „Dziewczyny ze Złotego Zachodu”. Zainspirowany utworami Kaiji Saariaho pokierował kreacją sceniczną jej dzieł („L’Amour de loin”, „Adriana Mater”, „Only the Sound Remains”), które poszerzyły repertuar współczesnej opery.

Ostatnie (pre-pandemiczne) projekty obejmują nowe przedstawienie opery „Doctor Atomic” w Santa Fe Opera, produkcję opery „Kopernikus” Claude’a Viviera na Festival d’Automne (Paryż) oraz adaptację „Idomeneo” Mozarta na Festiwalu w Salzburgu.

Pod koniec 2020 roku opracował i wyreżyserował „to ciało jest tak nietrwałe…”, film stworzony w odpowiedzi na globalną pandemię, inspirowany tekstem Sutry Vimalakirti. Najbliższe projekty to inscenizacja „Roman du Fauvel” we współpracy z muzykologiem i założycielem Sequentia Ensemble, Benjaminem Bagbym; wznowienie wybitnej produkcji Sellarsa „Tristana i Izoldy”, której narracja została wzmocniona i pogłębiona przez przekraczającą gatunkowe granice projekcję video autorstwa artysty Billa Violi; oraz „Perle Noire, medytacje dla Josephine”, z muzyką kompozytora i multiinstrumentalisty Tyshawna Soreya w wykonaniu fenomenalnej śpiewaczki Julii Bullock. Sellars poprowadził kilka dużych festiwali artystycznych, w tym Los Angeles Festivals w 1990 i 1993 oraz Adelaide Arts Festival w 2002 roku. W 2006 roku był dyrektorem artystycznym wiedeńskiego festiwalu New Crowned Hope, na którym zaprosił początkujących i uznanych artystów z różnych kręgów kulturowych do stworzenia nowych prac w dziedzinie muzyki, teatru, tańca, filmu, sztuk wizualnych i architektury na obchody 250. rocznicy urodzin Mozarta. Pełnił funkcję dyrektora muzycznego Ojai Music Festival w 2016.

Peter Sellars jest uznanym profesorem na Wydziale Sztuki i Kultur Świata Uniwersytetu Kalifornijskiego, dyrektorem-założycielem Instytutu Boethiusa na Uniwersytecie Kalifornijskim, kuratorem-rezydentem Festiwalu Filmowego w Telluride, był również Mentorem Inicjatywy Rolex Arts. Jest laureatem nagrody MacArthur Fellowship, nagrody Erasmus za wkład w kulturę europejską oraz nagrody Sióstr Gish. Jest także członkiem Amerykańskiej Akademii Sztuk i Nauk. Otrzymał zaszczytną nagrodę Polar Music Prize oraz tytuł Artysty Roku przyznany przez przestiżowy magazyn Musical America.