Światowy Dzień Lalkarstwa, 21 marca 2024

Orędzie Ines Pasic

W imieniu UNIMA na całym świecie przesyłam pozdrowienia dla wszystkich lalkarzy z okazji Światowego Dnia Lalkarstwa.

Moim drogim kolegom, wędrowcom wspólnego snu, interpretatorom ponadczasowej rzeczywistości…

Jesteśmy ludźmi, którzy wykonują jeden z najskromniejszych zawodów. Nasz paradoks polega na tym, że mimo to rozmawiamy, debatujemy i wściekamy się na boski świat z intymnością i szczerością starego małżeństwa.

Za każdym razem, gdy drewniana głowa ożywa w naszych rękach lub sznurki marionetki zdają się potwierdzać związek między wszystkimi żywymi istotami, odkrywamy siebie na nowo jako bohaterów przedstawianej historii. Za każdym razem, gdy animowany obiekt odsłania zamieszkujące w nas wspomnienia, a wyjawiane tajemnice stają się realne przy pomocy gry światła i cienia, nasz czas historyczny staje się ponadczasowy. Kiedy postacie żyjące na powierzchni naszej skóry zawładną każdą częścią naszego ciała, zdaje się nam wtedy, że zawieramy w sobie całe człowieczeństwo świata.

Oddając się grze lalkami bez względu na wszelką możliwą formę uprawianej przez nas sztuki, odprawiamy starożytny rytuał. Sprawiamy, że namacalne i widoczne jest to, czego nie ma, a jednocześnie sprawiamy, że lalkarz i widz doświadczają własnej transcendencji.

Żyjemy w cudownych a zarazem przerażających czasach, ale czy nie zawsze tak było?

Czy podobnie jak cała ludzkość nie stoimy na krawędzi wyginięcia czy może nigdy nie byliśmy tak blisko uczynienia ognia Prometeusza naszym własnym?

Taki brak szacunku! Czy jest to przejaw naszej głupoty czy też milowy skok w naszej świadomości?!

Czy osiągniemy masę krytyczną, która przyniesie niezbędną zmianę, czy też osłabi nas inercja, dezinformacja i strach?!

Ile odpowiedzi i propozycji możemy udzielić, a ile zrealizować?!

Czy lalki mogą uratować świat przed zmianami klimatycznymi, wojnami i niewolnictwem?!

Nie wiem!

Świat jest jaki jest i nie ma gwarancji niczego i nikogo. Jak powiedział wspaniały poeta: „Ścieżkę tworzy się, idąc”.

Z doświadczenia i praktyki tej wspaniałej sztuki wiem, że lalki są światłem w ciemności, słońcem za chmurami ludzkiej tragikomedii, schronieniem przed burzami ciężko zranionych serc.

Są zaproszeniem do życia z entuzjazmem i do walki o lepszą wersję siebie.

Pozbawiają nas wygód i rzeczy „poprawnych politycznie”.

Zdejmują poważne maski tym, którzy już wszystko przeżyli i wszystko wiedzą.

Uczą nas bawić się jak dzieci, bez oczekiwań i zmartwień.

Są naszą przygodą, naszym niebem i naszym miejscem na ziemi.

Czy jest lepszy dar, który można by ofiarować światu i sobie niż świadomość własnego człowieczeństwa!

Ramię w ramię z naszymi lalkami zróbmy „dobrą minę do przyszłych czasów”, bo są one doskonałym pretekstem do wyciągnięcia lalek z kufrów i zrobienia dobrego przedstawienia.

Wszystkiego najlepszego z okazji Światowego Dnia Lalkarstwa.

Peruwiańska artystka pochodzi z Bośni; po ukończeniu studiów w Konserwatorium w Sarajewie poznała swojego nauczyciela teatru i partnera Hugo Suáreza Floresa. Zainteresowani możliwościami teatralnej ekspresji ciała i każdej jego części, wypracowali własny styl i język, łącząc techniki animacji, pantomimy i tańca. Spektakle Hugo i Ines były prezentowane na ponad czterystu międzynarodowych festiwalach (m.in. w Japonii, USA, Kanadzie, Francji, Hiszpanii, Brazylii, Argentynie) i zdobywały liczne nagrody krytyków i publiczności.

Gdy tylko działania w Peru miały swoją premierę, ich dalsza eksploatacja była planowana w teatrach Alliance Française (w Limie i Cuzco), tj. w Katolickim Centrum Kultury San Isidro, w Teatrze Miejskim w Limie, w Centrum Kultury Peruwiańsko-Północnoamerykańskiej (IPNA), w Centrum Kultury Ricardo Palma, w Brytyjskim Peruwiańskim Centrum Kultury itp.

Ines Pasic uczyła się technik pantomimy u Hugo Suáreza, a w 1986 roku założyła z nim Hugo and Ines Theatre – Teatr Hugo i Ines. W 2003 roku założyła Gaia Theatre i wyreżyserowała „The Worlds of Fingerman” („Światy Fingermana”). Spektakl brał udział i był doceniony na festiwalach na całym świecie.

„The Worlds of Fingerman” został laureatem nagrody MASQUE przyznawanej przez Academy of Performing Arts of Quebec  w Kanadzie jako najlepsza zagraniczna produkcja sezonu 2006/2007.

W 2011 roku wyreżyserowała spektakl zatytułowany „Red Thread” [„Czerwona Nić”], który był prezentowany w Limie i Buenos Aires. Od 2012 roku koncertuje z solowym spektaklem „From the Blue” („Z nieba”), który zdobył nagrodę publiczności jako najlepsze przedstawienie na FIL (Międzynarodowym Festiwalu Języków Scenicznych) w Rio de Janeiro.

W 2015 roku wzięła udział w Międzynarodowym Festiwalu Form Animowanych Firas Titelles Leida w Katalonii ze spektaklem „From the Blue”, gdzie otrzymała nagrodę dla najlepszej aktorki.

Prowadziła warsztaty dla profesjonalistów, m.in. na Międzynarodowym Festiwalu Bonecos do Mundo Brasil (2013, 2014), na Międzynarodowym Festiwalu Lalek w Sewilli (2015) czy podczas Eugene O Neill Performing Arts Center w Connecticut USA (2015).

We wrześniu 2015 roku zespół Teatru Hugo i Ines, którego jest współzałożycielką, otrzymał wyróżnienie „Sirena de oro”, które Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek „Arrivano del mare” we Włoszech przyznaje co roku osobom i instytucjom, które znacząco wpłynęły na rozwój teatru lalkowego.

Do dzisiaj Ines Pasic wyreżyserowała i stworzyła spektakle: „Worlds of Fingerman”, „Red Thread”, „From the Blue”, „Odyssey” i „Cabaret Gaia”.

„Body Odyssey” („Cielesna Odyseja”) i „About Tenderness” („O Delikatności”) to dzieła powstałe w koprodukcjach i stworzone dla Międzynarodowego Festiwalu PIP w Turynie i Teatru Lalek w Mostarze w 2019 roku.

We wszystkich przedstawieniach Ines Pasic kładzie nacisk na badanie i analizę pojęć metafizycznych. „Cabaret Gaia” eksploruje różne możliwości ekspresji ciała, takie jak pantomima, taniec, animacja, muzyka, przy minimalnym użyciu tekstu werbalnego.

Ważne dla artystki jest podkreślanie wrażliwości i kobiecego spojrzenia na historie świata, które do niedawna analizowano i interpretowano niemal wyłącznie z punktu widzenia kultury patriarchalnej.

Cykliczna i ekologiczna wizja w jej pracach odzwierciedla tęsknotę za możliwością bycia odpowiedzialnym twórcą – twórcą indywidualnej i zbiorowej rzeczywistości.